ความหมายของ โรคสมองเสื่อม (Dementia) คือประสิทธิภาพของสมองลดลงเรื่อยๆ อย่างค่อยเป็นค่อยไป ทำให้เกิดความผิดปกติทางความคิด ความจำ การใช้เหตุผล การสื่อสาร รวมถึงบุคลิกภาพที่ผิดไปจากปกติ ในบางรายจะมีภาวะอารมณ์แปรปรวน เครียด ซึมเศร้า รู้สึกแปลกแยก ต่อต้าน และปลีกตนเองจากสังคม โดยปกติ โรคสมองเสื่อม มักเกิดกับผู้ที่มีอายุ 65 ปีขึ้นไป แต่ก็สามารถเกิดกับผู้ที่มีอายุระหว่าง 30 -65 ปีได้เช่นกัน
ภาวะสมองเสื่อมในกลุ่มคนอายุน้อย (Dementia in young age) ปัจจุบันพบว่ามีเพิ่มมากขึ้นถึง 6.9 % ของผู้ป่วยโรคสมองเสื่อมทั้งหมด โดยเป็นกลุ่มคนวัยทำงาน ทำให้มักเกิดความเข้าใจผิดมองว่าเป็นเพียงเรื่องของความเครียด หรือภาวะซืมเศร้าจากการทำงาน จึงเกิดความละเลยเอาใจใส่ ทำให้อาจจะพัฒนาเป็นโรคร้ายได้
สาเหตุของการเกิดโรคสมองเสื่อมในคนอายุน้อย
- มีประวัติคนในครอบครัวเป็นภาวะสมองเสื่อมในอายุน้อยๆ
- ภาวะเส้นเลือดตีบ โดยเฉพาะกับผู้ที่มีภาวะเบาหวาน ความดันโลหิตสูง และไขมันในเลือดสูง ทำให้เส้นเลือดในสมองตีบ ส่งผลให้เซลล์สมองตาย
- มีภาวะฮอร์โมนไทรอยด์ระดับต่ำกว่าปกติ
- ร่างกายขาดวิตามิน บี 12 หากขาดในระยะเวลานานส่งผลให้เซลล์สมองเสื่อม
- สูบบุหรี่และดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำ เพราะแอลกอฮอล์จะไปยับยั้งการดูดซึมของวิตามินบี 12 และการดื่มแอลกอฮอล์เป็นเวลานานยังไปทำร้ายเซลล์สมองได้อีกด้วย
- ได้รับบาดเจ็บที่ศีรษะ หรือเนื้องอกสมอง
อาการที่สังเกตได้เบื้องต้น ของโรคสมองเสื่อมในคนอายุน้อย
- ลืมเรื่องทั่วๆไป เช่น วัน เดือน ปี หรือสถานที่ที่เพิ่งไปมา ถึงขั้นลืมวันเกิดตัวเอง มักต้องใช้การถ่ายรูปลงในมือถือ หรือจดสมุดช่วยจำ
- บุคลิกภาพเปลี่ยนไป พูดไม่ได้ใจความ บางครั้งพูดติดๆ ขัดๆ
- การตัดสินใจแย่ลง ตัดสินใจไม่เหมาะสมกับงาน ต้องใช้เวลานานในการตัดสินใจ
- มีปัญหากับการกะระยะ การบอกสี บอกความแตกต่าง กระทบกับผู้ที่ต้องขับขี่อย่างมาก
- ภาวะเครียด ซึมเศร้า แยกตัวออกจากสังคม ไม่ว่าจะเป็นครอบครัวหรือเพื่อนร่วมงาน
- ประสิทธิภาพในการทำงานแย่ลง ไม่มีสมาธิ กระวนกระวาย ย้ำคิดย้ำทำ
จากที่สังเกตอาการสมองเสื่อม มักไม่ได้มีแต่เฉพาะอาการหลงๆ ลืมๆ แต่ต้องแวดล้อมไปด้วยอาการทั้งหมดเหล่านี้ด้วย ซึ่งผู้ที่อยู่ในภาวะสมองเสื่อม อาจจะไม่รู้ตัว ต้องให้คนรอบข้างสังเกต หากใครกลัวว่าตนเองจะอยู่ในกลุ่มเสี่ยงหรือไม่ สามารถทำแบบทดสอบ ดังนี้
แบบทดสอบประเมินภาวะสมองเสื่อม ภาวะทางอารมณ์ และจิตใจ
- ตรวจสมองด้วยเครื่องสแกนแม่เหล็กไฟฟ้า MRI เพื่อดูความผิดปกติของเส้นเลือดในสมอง
- ตรวจวัดระดับวิตามินบี 12 ในร่างกาย
- ตรวจความผิดปกติของฮอร์โมนไทรอยด์
- เจาะน้ำไขสันหลังไปตรวจ กรณีสงสัยมีการติดเชื่อ เช่น HIV Virus หรือซิฟิลิส